Wat is evolutie?
Het woord evolutie komt van het Latijnse woord evolvere, dat "ontwikkelen" betekent. In dit artikel bekijken we de evolutie vanuit een biologisch perspectief. In de biologische context is het de verandering en ontwikkeling van bepaalde erfelijke kenmerken die bij levende wezens van generatie op generatie kunnen worden waargenomen. De biologische evolutietheorie leert bijvoorbeeld dat alle levende wezens of organismen - van de kleinste bacteriën tot planten tot dieren en mensen - afstammen van een eencellig organisme. En de wetenschap is het erover eens dat de weg van die oercel naar de mens van vandaag waarschijnlijk via apen en mensen uit het Stenen Tijdperk liep.
Waar komt de moderne evolutietheorie vandaan?
Reeds enkele eeuwen vóór Christus dachten filosofen na over de ontwikkeling van levende wezens en probeerden zij te achterhalen waar de mens vandaan kwam of hoe hij zich ontwikkelde. In het midden van de 19e eeuw werden de grondslagen gelegd van de moderne evolutietheorie. De bekendste evolutiewetenschapper is waarschijnlijk Charles Darwin, die onder meer zijn gedachten over de ontwikkeling en evolutie van levende wezens uiteenzette in zijn hoog aangeschreven boek "On the Origin of Species". In wezen ging het Darwin erom de oorsprong van de soorten op wetenschappelijke wijze te bewijzen, in tegenstelling tot de mening van veel van zijn collega's, die veel aan goddelijke activiteit toeschreven. Dit geloof in de schepping wordt creationisme genoemd. Ook al zijn Darwins theorieën vandaag de dag nog steeds omstreden, het is duidelijk dat zijn evolutietheorie de basis vormt voor de huidige biologie.
Hoe werkt evolutie?
In zeer vereenvoudigde termen werkt evolutie via voortplanting en uiteindelijk via de aanpassing van een levend wezen aan zijn omgeving. De wetenschapper Herbert Spencer bedacht de uitdrukking "Survival of the fittest", die Charles Darwin later in zijn werk overnam. "Fittest" staat hier niet voor fysieke kracht, maar voor de mate van aanpassing aan de omgeving. Een goed voorbeeld hiervan is de mens. Ook al lijken wij nog sterk op onze voorouders en onze naaste verwanten, de apen, toch hebben wij ons in de loop der generaties aan onze omgeving en aan bepaalde omstandigheden aangepast. Wij zijn het enige levende wezen dat rechtop loopt. Het is duidelijk dat het voor de jacht gemakkelijker en sneller was om op twee poten achter een prooi aan te rennen dan op vier, zelfs over lange afstanden. Ook heeft ons hoofd een iets andere vorm dan dat van onze voorouders, omdat wij meer ruimte nodig hebben voor een groter brein.
Deze veranderingen voltrekken zich - althans bij de mens - niet binnen een paar generaties, maar vergen miljoenen jaren.
Zit de mens nog in de evolutie?
Dit is een vraag die wetenschappers zich voortdurend stellen, en zij hebben nog geen antwoord gevonden. Biologen en andere natuurwetenschappers kunnen tenminste aantonen dat de genetische diversiteit van de wereldbevolking zich in de afgelopen 40.000 jaar snel heeft ontwikkeld. Dat komt misschien omdat er steeds meer mensen zijn. Het klimaat verandert. We hebben te maken met een snelle technologische ontwikkeling. Dit zijn allemaal feiten die van invloed zijn op de evolutie van dieren, levende wezens en mensen. Toch is het heel goed mogelijk dat de mens min of meer "af" ontwikkeld is.
Wat betekent technische ontwikkeling voor de evolutie van de mens?
De mens is geboren voor een leven in Beweging. Onze hele lichaamsstructuur, ons skelet, onze spieren en zelfs onze hersenen zijn zo gebouwd dat mensen over het algemeen beter functioneren als ze hun lichaam regelmatig bewegen. Veel bronnen van beweging zijn echter in de loop der tijden voor ons verloren gegaan. We hoeven niet meer te jagen voor ons voedsel - of er zelfs maar naar te zoeken.
Bij veel banen is er geen sprake meer van beweging, maar van urenlang stilzitten op kantoor aan een bureau of staand. En als we op het werk bewegen, is dat niet meer uit noodzaak, maar slechts minimaal bij het typen of door monotone handbewegingen aan de lopende band. Zelfs degenen die niet bewegen, merken dat ze een natuurlijke, intuïtieve beweging missen en dat eenzijdige belasting kan leiden tot Rugpijn kan leiden tot stress. Onafhankelijk van sportieve activiteiten in de vrije tijd kunnen ergonomische actieve stoelen of actieve sta-stoelen van Aeris, die driedimensionale beweging bevorderen, al op het werk positieve effecten hebben op lichaam en geest.
